Platformy e-learningowe jako alternatywna forma nauczania – jakie są ich zalety w stosunku do tradycyjnych kursów?

E-learning wciąż zyskuje na popularności. Własne platformy e-learningowe posiada już większość uczelni, a także coraz więcej szkół, chcących nadążać za duchem czasu. Są też szeroko wykorzystywane przez liczne firmy, oferujące gotowe szkolenia. Duży wzrost e-learningiem można było także zaobserwować w ostatnim czasie – gdy epidemia zmusiła miliony osób do pozostania w domach. Jakie zalety i wady ma ta alternatywna metoda nauczania?

E-learning a tradycyjne nauczanie

E-learning najczęściej definiuje się jako “nauczanie online” – prowadzone za pomocą najnowszych technologii, przez internet. Dzięki e-learningowi uczyć można się we własnym domu, przy użyciu komputerów, ale też tabletów czy smartfonów. 

Na platformach e-learningowych zamieszczane są różnego rodzaju materiały edukacyjne: testy, prezentacje, ale także filmy. Sprawia to, że choć e-learning kojarzy się pierwszej kolejności z uczelniami wyższymi i platformami edukacyjnymi, za jego pomocą jednak realizowane są liczne kursy, dedykowane także dla firm czy osób prywatnych. Od szkoleń BHP przez kursy fotografii, gotowania czy fryzjerstwa aż po lekcje jogi lub pisania.

E-learning to metoda nauczania różnie oceniania. Zdaniem niektórych – nic nie zastąpi osobistego kontaktu z nauczycielem, a wiedzę zdobywaną tą metodą trudno weryfikować. Z drugiej strony jednak – nauczanie zdalne ma wiele zalet w stosunku do tradycyjnych szkoleń, odbywanych „face to face”. W niektórych przypadkach jest nie tylko równie dobrym sposobem na naukę, a nawet lepszym niż zwyczajne kursu.

Wiele zależy przede wszystkim od tego, w jaki sposób szkolenia e-learningowe są organizowane. Jeśli nauczanie online nie jest usystematyzowane, materiały od prowadzących nie są odpowiednio zorganizowane, a wykorzystywane do kursów narzędzia zawodzą (np. mają niską jakość połączenia) – zwykle niewiele da się z niego wynieść. Inaczej sprawa wygląda, jeśli do szkoleń wykorzystywana jest przyjazna użytkownikom platforma e-learningowa, dostosowana do potrzeb konkretnej grupy docelowej. (Np. platforma e-learningowa, umożliwiająca przeprowadzenie lekcji online w szkołach, powinna posiadać moduły pozwalające na zorganizowanie widekonferencji. Z kolei w przypadku platformy e-learningowej oferującej np. kursy gotowania, istotne będą odpowiednio usystematyzowane materiały wideo – tak, by uczestnik szkolenia mógł łatwo wyszukać interesujący go film.)

Kursy e-learningowe to nauka we własnym tempie

Przeciwnicy e-learningu podnoszą niekiedy argument, że brak osobistego kontaktu z nauczycielem uniemożliwia dopytanie go o coś czy prośbę o powtórzenie danego materiału. Warto jednak podkreślić tutaj, że podczas lekcji offline czas zawsze jest ograniczony. Nauczyciel musi przedstawić określoną ilość treści w określonym czasie. Wymusza to utrzymywanie tempa, za którym czasem niektórzy nie nadążają. Wystarczy moment rozproszenia, konieczność wyjścia na parę minut podczas zajęć, niedosłyszenie którejś wypowiedzi prowadzącego lub po prostu trudniejsze do zrozumienia zagadnienia – i niektórzy uczniowie mogą mieć problem ze zrozumieniem dalszej części wykładu. Później pozostaje szukać informacji na własną rękę.

W przypadku e-learningu, uczestnik kursu zazwyczaj może przejrzeć daną prezentację albo obejrzeć zamieszczone wideo nawet kilka razy. Zatrzymać się, w momencie, gdy coś zdaje się niejasne, przeczytać dany fragment kilka razy. Dodatkowo, jeśli system e-learningu jest odpowiednio obmyślany, powinna istnieć możliwość zadania prowadzącemu kursu pytań, czy to przez prywatną wiadomość, czy np. podczas telekonferencji.  (Czyli: główna wątpliwość, dotycząca braku osobistego kontaktu i możliwości dopytania, traci rację bytu.) 

Oczywiście, wiele zależy od tego, w jaki sposób materiały e-learningowe zostaną przygotowane. Aby ta metoda zdawała egzamin, muszą być zrozumiałe i tworzone z myślą o tym, aby osoba się z nimi zapoznająca, zdołała zrozumieć wszystkie treści. Znaczenie ma też to, na ile przyjazna użytkownikowi jest platforma e-learningowa. Z drugiej strony – podobnie sprawa przedstawia się z tradycyjnymi metodami nauczania. Jeśli prowadzący zajęcia nie jest dobrze przygotowany, uczestnicy kursu niewiele się nauczą.

Koszty e-learningu mogą być niższe

Organizując szkolenia e-learningowe, nie ma potrzeby ponoszenia dodatkowych kosztów, często towarzyszących tradycyjnym kursom. Dotyczy to spraw takich jak zwrot kosztów dojazdu, wynajem sali konferencyjnej, cateringu, często także organizacja noclegu. W przypadku, gdy w szkoleniu ma uczestniczyć duży zespół albo jest ono turowe, nieraz pojawia się konieczność zorganizowania kilku spotkań – co sprawia, że budżet na rzeczy typu zakwaterowanie rośnie. Szkolenia „face to face” mogą być też problematyczne w przypadku firm, które posiadają biura w kilku lokacjach.

E-learning w takich sytuacjach może okazać się nie tylko metodą tańszą, ale także mniej kłopotliwą – szkolenie tego typu dużo łatwiej zaplanować i zorganizować. Organizowanie szkoleń online albo wykupienie dostępu do platformy e-learningowej, na której już znajdują się gotowe kursy, często jest mniej kosztowe oraz wygodniejsze dla uczestników.

W niektórych przypadkach e-learning to najlepsza metoda edukacji

Istnieją szkolenia e-learningowe różnego typu. Zdarzają się pośród nich kursy niskiej jakości albo takie, które nie są w stanie zastąpić tradycyjnych lekcji – przynajmniej nie w pełni. Warto jednak podkreślić, że zdarzają się przypadki, w których szkolenia e-learningowe są dobrą drogą nauki. Pomaga przy tym fakt, że na platformach e-learningowych można zamieszczać zróżnicowane materiały: nie tylko tekstowe, lecz również audio, audiowizualne czy prezentacje.

Na przykład – video e-learning może być świetną metodą w przypadku kursów z zaawansowanego oprogramowania. Możliwość skorzystania z profesjonalnych materiałów, demonstrujących krok po kroku, jak wykorzystywać poszczególne opcje, wielokrotnego ich odtwarzania, może lepiej pokazać, w jaki sposób program działa, niż wykład organizowany przy pełnej sali. (Więcej o tego typu szkoleniach można dowiedzieć się z naszego case study, w którym opisujemy stworzenie platformy e-learningowej z kursami wideo dla CADach – https://www.intellect.pl/blog/platforma-video-e-learningowa-cadach/)

Platformy e-learningowe dają też możliwość skorzystać ze szkoleń organizowanych przez prawdziwych ekspertów w danej dziedzinie. Na przykład – światowej sławy pisarz nie zorganizuje szkoleń dla wszystkich potencjalnie chętnych, podczas których osobiście opowie im, w jaki sposób prowadzić narrację. Nawet gdyby takie kursy przeprowadzał, nie każdego byłoby na to stać. Natomiast platforma, na której zamieszczone będą kursy e-learningowe z przygotowanymi przez niego materiałami jest już dużo bardziej dostępna. (Przykłady tego typu kursów to choćby MasterClass – platforma e-learningowa, na której jest wiele materiałów wideo od sław w dziedzinach takich jak fotografia, gotowanie czy pisanie.)

Platformy e-learningowe: wygodna forma nauki

Wreszcie: e-learning jest formą nauki w wielu sytuacjach po prostu wygodną. Uczestnik szkolenia, w ramach którego pobiera materiał z platformy e-learningowej, może siąść do niego w dowolnym miejscu i dowolnej chwili, gdy akurat znajdzie na to chwilę. To cenne, zwłaszcza w przypadkach, gdy ktoś chce zdobyć dodatkową wiedzę, ale ma niewiele czasu – zajęty pracą zawodową i obowiązkami rodzinnymi, które niewiele czasu pozostawiają na szkolenie. Dzięki temu „lekcję” można odbyć rano, wieczorem, przerabiać materiały po trochu, albo w weekend poświęcić im więcej czasu. Z dobrze przygotowanej platformy materiały można nie tylko przeglądać za pośrednictwem przeglądarki czy ściągać na komputer osobisty, ale też otwierać je na tablecie czy smartfonie – i przeglądać je chociażby w podróży. Materiały e-learningowe są też bardzo przydatne w przypadku osób, które nie mogą uczestniczyć w kursie „na miejscu” na przykład z powodu choroby.

E-learning może być doskonałym uzupełnieniem tradycyjnych form nauczania – zwłaszcza w przypadku szkół czy uczelni (gdzie sprawdza się szczególnie w sytuacjach awaryjnych, np. gdy zajęcia nie mogą się odbyć albo studentom trzeba dostarczyć dodatkowe materiały). Stąd też wiele uczelni od dawna posiada własne platformy e-learningowe. (Np. w przypadku Uniwersytetu Jagiellońskiego to platforma e-learningowa Pegaz.). W pewnych sytuacjach dobrze też je zastępuje – wiele kursów może być z powodzeniem w całości organizowanych online. By jednak e-learning spełniał swoją funkcję, i faktycznie mógł być traktowany jako skuteczna, alternatywna forma nauczania, musi zostać dobrze przygotowany. Oznacza to m.in. dostęp do funkcjonalnej, łatwej w obsłudze platformy, gotowe materiały wysokiej jakości oraz przeszkolenie osób, które mają nauczać online – przede wszystkim z obsługi programów, którymi muszą się posługiwać.